สำหรับ พระธาตุแช่แห้ง เป็นปูชนียสถานสำคัญคู่บ้านคู่เมืองน่าน อายุราว 600 ปี สร้างขึ้นเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ อันเป็นศูนย์รวมจิตใจของผู้คนในภาคเหนือและชาวน่านมายาวนาน
ตามพงศาวดาและตำนานพุทธประวัติอันลึกซึ้งว่า พญาการเมือง เจ้านครน่าน โปรดเกล้าให้สร้างขึ้นเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่ได้มาจากเมืองสุโขทัย (กระดูกข้อมือข้างซ้าย) พ.ศ.1896 มาประดิษฐานไว้ที่ดอยภูเพียงแช่แห้ง และตามตำนานกล่าวว่า พระพุทธเจ้าได้เสด็จมาประทับสรงน้ำที่ริมฝั่ง แม่น้ำน่านทางทิศตะวันออก ที่บ้านห้วยไค้ และเสวยผลสมอแห้ง ซึ่งพระยามลราชนำมาถวาย แต่ผลสมอนั้นแห้งมาก พระพุทธเจ้าจึงทรงนำผลสมอนั้นไปแช่น้ำก่อนเสวย และทรงพยากรณ์ว่า ต่อไปที่นี่จะมีผู้นำพระบรมสารีริกธาตุมาประดิษฐาน จึงเรียกพระสถูปที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุแห่งนี้ว่า ‘พระธาตุแช่แห้ง’
